İYİ BİR BAĞLAMA NASIL OLMALIDIR ?

[Kardelen]

Bağlama (uzun ya da kısa saplı)

Tekne Yapımında Kullanılan Ağaç Türleri :

1) Dut ağacı (en kaliteli ses veren ağaç dut ağacıdır)
2) Ihlamur
3) Kestane
4) Gürgen
5) Ceviz
6) Maun (Afrika Gülü)
7) Ardıç

Kapak Ağacı : Akçam.

Sap Ağacı : Gürgen

Oyma bağlama yapmak için tekne yapılacak ağacın belli çapta, taze ve çatlağı olmaması gerekir. Dilim tekne de ise, dilim kalınlığı asgari 3,5 mm. , azami 6 mm. olması gerekir. İncelik enstrumanın hem hafif olmasını, hem de tınısının gür olmasını sağlayacağı gibi, rutubetli ortamlardan da daha az zarar görmesini sağlar. Dilimler halinde yapılan tekneleri yaparken, dilimlenmiş her parçanın (bağlama teknesine benzeyen ve elektrikli ütü) adı verilen sıcak metal kalıp üzerinde kavrulması salık verilir. Kavrulmuş dilim hem kavrulup, hem de aynı zamanda şekillenir. Kavrulmadan hafifçe ıslatarak ta bükme işlemi yapılır fakat, sağlıklı olması konusu da tartışmalıdır. Perde misinası genelde siyah renkli kumaş boyası katılmış suda kaynatılmak suretiyle renklendirilir. Sap boyu ile tekne boyu tam orantılı olmalıdır. Bu orantıya dikkat edilmezse, perdelerdeki ana ve ara notalarının yerleri dengesiz duruma düşer. Ses değerlerini tam yerlerinde (diyez ve bemol) elde etmek için teknenin göğüs kapağı boyu ile, sapın tekneye bağlanma yerinden burguluğa (buna kulaklık da denir) kadar olan uzunluk eşit olmalıdır. Örneğin 39 ya da 40 lık bir kısa bağlamanın kapak boyu 40 ise, sap boyu da 40 olmalıdır. Burguluğun (gaga) burgu (kulak) delikleri de sapın üst eşiğinin sağa-sola gerilimini hesaplayarak delinmelidir. Perdeler yeteri kadar sıkı bağlanmalıdır. Gevşek perdeler sökülmelere ya da cızırtılara neden olurlar. Tekne kafesi denilen tekne arkasındaki ses akustiğini sağlayan yer tellerin tekne altında bağlı olduğu (telgeçen) yere uygun yapı ve genişlikte olmalıdır. Bu uygunluğu şu şekilde elde etmek en kolay yolla (düzgün bir gönye ile) üst eşiğin yarısına eşit olan noktadan bir paralel ile tel geçene kadar uzatıp tam odak noktasını bulmaktır. Arkada bulunan kafes te genişliğinden bu odak noktasına ayarlanırsa, yapılan saz bittiği zaman sazın (sap çekme) dediğimiz sorunu uzun zaman olmayacaktır. Yani eğrilmesi söz konusu olmayacaktır. Tutkal ise (boncuk tutkal) adı verilen katı ve yuvarlak tanecikler halindeki eritilmek suretiyle yapışmaya hazır hale gelen tutkal kullanmak tercih edilir. Cila olarak "gomalak" cila dediğimiz cila kullanılmalıdır. Gomalak cila hafif sarı ve ucuz olan ile, beyaz olan gomalak (daha pahalıdır) cilalar kullanılmalıdır. Bu cilaların kullanılmak için ispirto ya da saf alkol içerisinde eritilmesi ve yumuşak bir bez ya da süetle sazı bastırmadan ovalayarak yapılır. Sazın üzerine vernik kaplamak doğru değildir. Vernik gözeneklerin kapanmasını ve de sazın sesinin gürlüğünü yitirir. Ama gomalak cila ile cilalanan enstruman hem ağacının doğal rengiyle kalacaktır, hem de tınısında değişmeye maruz kalmamış olacaktır...